TBMM
Mali ve Orta Afrika Cumhuriyeti tezkeresinde, BM çeşidinden Türkiye'ye, Mali ve Orta Afrika Cumhuriyeti'nde kurulan Çok Boyutlu Entegre İstikrar Misyonlarına katılma davetinde bulunulduğu belirtildi.
Afrika'da diyalekt muvazene ve sulh düşüncesince gözdağı gerçekleştiren insanca ve politik krizlerin çözümüne askeri katkıda bulunulmasının, Türkiye'nin alanda ve umumi şekilde Afrika'da izlediği fail aut politikanın saf uzantısını oluşturacağının değerlendirildiği tabir edilen tezkerede, 2 Ağustos 2016'dan itibaren bu katkının sağlanması düşüncesince TBMM kararlarıyla lazım izinlerin verildiği hatırlatıldı.
Bu kapsamda tezkerede, BM'nin Mali ve Orta Afrika Cumhuriyeti'nde yürütme etmiş bulunduğu harekat ve misyonlar kapsamında, hudut, şümul, hacim ve vakti Cumhurbaşkanınca ölçüm ve belirleme yapılmak üzere, Türk Silahlı Kuvvetlerinin iklim dışına gönderilmesi ve Cumhurbaşkanınca verilecek izinle belirlenecek esaslar çerçevesinde bu kuvvetlerin kullanılması düşüncesince 6 Ekim 2020'de sunulan iznin, 31 Ekim 2021'den itibaren beraberinde sene süreyle uzatılmasına müsaade verilmesi istendi.
"Sorunlu görüyoruz"
Tezkerenin görüşmelerinde İYİ Parti Grubu namına uydurma meydan İzmir Milletvekili Aytun Çıray, TSK'nın, ait görev bağlamında Mali ve Orta Afrika Cumhuriyeti'nde bulunmasının hududunun, şümulünün, miktarının ve çağının sadece Cumhurbaşkanınca ölçüm ve belirleme edilmesini düğümlü gördüklerini söyledi.
Tezkeredeki bu cins ibarelerin, yürürlükteki sistemin beraberinde gereği şekilde arz edildiğini dile getiren Çıray, "Bu, Cumhuriyet vakti süresince alın karşıya kaldığımız kesin güçler birliğinin yaşamımıza yansımasından ayrıksı tek bilinçlilik değil." ifadesini kullandı.
MHP Erzurum Milletvekili Kamil Aydın, bugüne denli Mali ve Orta Afrika Cumhuriyeti'nde hedeflenen barış, erinç ve hesaplı kalkınmanın gerçekleşmediğini bilakis kaos, anarşi ve beraberindeki adamlık trajedilerinin bitmeme ettiğini belirtti.
Doğrudan müdahalelerin, bundan böyle şekil değiştirdiğini ve vekalet gruplar üstünden yürütüldüğünü tabir fail Aydın, "Afrika'nın nice durumunda bulunduğu kabilinden Fransızların yarattığı memnuniyetsizlik ve buna zıt Rusya'nın Wagner kabilinden endirekt kuvvetleriyle alana iktidar etmesi bölgedeki sorunları şimdi da derinleştirdi. Bu coğrafyalardan bir tanesi de Mali ve Orta Afrika Cumhuriyeti." dedi.
Aydın, tezkerenin kabulü noktasında duruşlarının kemiksiz bulunduğunu vurgulayarak, "İnşallah, ulu Meclisimiz çeşidinden onayı sonrası hayırlara okazyon olur, hem ülkemize hem milletimize bununla beraber hakkıyla huzur, sulh arayan Afrika'daki insanlığa kâr ve sağlık getirir." ifadelerini kullandı.
HDP Diyarbakır Milletvekili Hişyar Özsoy, Türkiye'nin, sonuç devirde Afrika'ya er göndermeye çalıştığını söyleyerek, "Fransa bölgedeki askerlerini beraberinde sene zarfında yarıya indirmeyi düşünürken Türkiye, orada oluşan bu boşluğu imla etmek düşüncesince kimi askeri maceralara giriyor." niteleyerek konuştu
Özsoy, Türkiye'nin, Afrika ile ilişkilerinde meseleleri şimdi beraberinde tomar militarize etmeden, tabanca bey yarışına girmeden aşırı şimdi değişik beraberinde siyasa izleyebileceğini, barışçıl aut politikayı bilgili kılabileceğini savundu.
"Afrika kıtasının istikrarına katkıda mevcut olmak tabii önemli"
CHP İstanbul Milletvekili Ünal Çeviköz de BM'nin Mali ve Orta Afrika Cumhuriyeti'nde barışı ve istikrarı dulda misyonlarına Türkiye'nin yardım vermesi anlamında beraberinde davranış izlediklerini belirtti.
Mali'nin, 2012'den beri yoğun politik ve sosyoekonomik buhran zarfında olduğunu, dünyanın en serseri devletleri arasındaki Orta Afrika Cumhuriyeti'nde ise durumun şimdi korkutan olduğuna yer veren Çeviköz, bu ülkelerdeki savaşların yayılarak diyalekt beraberinde krize benzeşme ihtimalinin, hepsi alanı etkilediğine dikkati çekti.
Mali ve Orta Afrika Cumhuriyeti'ndeki çatışmaların dinler arası beraberinde harbe dönüşerek toptan ölçekte beraberinde gerilime evrilme olasılığına ayraç fail Çeviköz, "Afrika kıtasının istikrarına, toptan barışın parçası bulunmasına ve terörle uğraş bağlamında yayınlanan çabalara katkıda mevcut olmak tabii önemli. CHP şekilde politikamız bu doğrultuda. El Kaide, IŞİD ve ona biat fail köklü örgütlerin Afrika'da çalışan olmalarından ve dünyaya yıldırı ihraç etmelerinden CHP şekilde yoğun beraberinde ide duyuyoruz." ifadelerini kullandı.
"Türkiye Afrika'nın gelişigüzel durumunda bulunacak"
AK Parti Kocaeli Milletvekili Fikri Işık ise Türkiye'nin, gelişigüzel noktada barışı ve adaleti istediğini belirterek, "Afrika ile geliştirdiğimiz münasebat katiyen Batı ülkelerininki kabilinden kolonyalist iyilikle açılan münasebat değil." dedi.
Türkiye'nin, Afrika'nın gelişigüzel durumunda bulunacağını vurgulayan Işık, "Bu bulunma, oradaki kuma çıkarlarımızı korumak, baş başa büyümek, gelişmek, Afrika'nın kalkınmasına da görev etmek, bu sayede Türkiye'nin de refahını artıracak beraberinde önsezi çerçevesinde olacak. Türkiye bugüne denli bunun haricinde tek davranmadı. Bizim çıkarımız Afrika'nın refahı, istikrarı, on senelerce sömürülen Afrika'nın, kolonyalist zihniyetten kurtulup kişi halklarına dayanan, barışçıl, istikrarlı, zenginlik toplumları durumuna gelmesidir. Türkiye'nin ayrıksı beraberinde çıkarı olmaz." değerlendirmesini yaptı.
Mali ve Orta Afrika Cumhuriyeti tezkeresi, konuşmaların arkası sıra oylanarak onama edildi.
Genel Kurulda, şimdi sonraları partilerin gündeme bağlı ekip önerilerinin görüşmelerine geçildi.