Trabzon
Karadeniz Teknik Üniversitesi (KTÜ) ve Trabzon Üniversitesi (TRÜ) bilimsel nitelikli personelinin, sem engellilerin yaşamış olduğu yazışma problemini düşürmek şartıyla hazırladığı Üç Boyutlu Türk İşaret Dili Avatarı (TİD3B) projesi, Türkçe metinleri bizatihi yerine Türk ayraç diline çeviriyor.
KTÜ Bilimsel Araştırmalar Birimi kabilinden da desteklenen TİD3B projesinde, TRÜ Rektör Yardımcısı Prof. Dr. Hasan Karal öncülüğünde gelişigüzel dü üniversiteden Prof. Dr. Mevhibe Coşar, Dr. Öğretim Üyesi Ekrem Bahçekapılı, Öğretim Görevlisi Dr. Semra Fiş Erümit, Araştırma Görevlisi Dr. Lokman Şılbır, Öğretim Görevlisi Adil Yıldız ve Araştırma Görevlisi Murat Atasoy fariza aldı.
Ekip 3 salname emek vermesi kararı el telefonu yahut bilgisayarda kullanılabilen, 2 bin 700'den birlikte tomar Türkçe kelimeyi ayraç diline çeviren yazılım hazırladı.
TİD3B projesi, TEKNOFEST 2021'de "İnsanlık Yararına Teknolojiler" yarışmasında mânialı teknolojileri dalında darülfünun ve giysi kategorisinde birinciliğe müstahak görüldü.
TRÜ Rektör Yardımcısı Prof. Dr. Karal, AA muhabirine, TİD3B projesiyle rütbe kazanmaktan duyduğu mutluluğu dile getirdi.
Herkesin anbean mânialı olma potansiyeline cemaat bulunduğunu tamlayan Karal, "Ancak engellilerin dirim standardını çoğaltmak bilimsel nitelikli ve toplumsal manada bizim elimizde, buna uyarınca Ar-Ge projeleri akıbet basamak önemlidir." dedi.
Karal, TİD3B projesini henüz da geliştirmeyi hedeflediklerini kaydetti.
Proje yürütücüsü Dr. Bahçekapılı ise sem mânialı bireylerin topluma henüz birlikte tomar uzlaşma sağlamalarını amaçladıklarını anlatım ederek, "TİD3B, 3 salname birlikte çalışmanın sonucudur. Kovid-19 zamanına balya gelmesine rağmen cansiparane çalışıp bu projeyi tamamlamanın mutluluğunu yaşıyoruz." sanarak konuştu.
İşitme engellilerin başta amme müesseselerinde dava yaşadıklarını kaydeden Bahçekapılı, şunları söyledi:
"Onların sorularının cevaplanması enikonu önemli. TEKNOFEST'te rütbe almamız bizi baş döndürücü bahtiyar etti fakat bunun yanından projenin insanoğlu kabilinden tanınması ve farkına varılması da bizim düşüncesince enikonu önemli. TİD3B projesi ne genişliğinde baş döndürücü kullanılırsa sem engellilerin içinde bulunmuş olduğu gidişat o genişliğinde dobra anlaşılacak ve toplumdaki iletişimleri henüz da kalık olacak. Projedeki gerçek gaye da bu zaten."
Araştırma Görevlisi Murat Atasoy da hususi eğitimde teknolojiler hesabına muhtelif icraat yaptıklarını belirterek, "Metni ayraç diline dönüştürmeyi hedefleyen birlikte ortam oluşturarak, birlikte nebze de olsun bunu başarabildik. Bu bap hala tükenmiş değil, baş döndürücü kalık olduğumuz birlikte mevzuda düzentileme yapıyoruz. Aynı sürede bu mevzuda doktora tezi de hazırlıyorum." dedi.
Sadece Türkiye'de değil evren genelinde sem engellilerin yazışma dair dava yaşandığını dile getiren Atasoy, şu şekilde konuştu:
"Biz de bu mevzuda elimizden geleni gerçekleştirmek düşüncesince çalışıyoruz. Özellikle engelliler üstünde baş döndürücü levent boylu zamandır çalışıyoruz. Ancak sem engelliler hesabına akıbet 3 yıldan buyana çalışmalarımızı yürütüyoruz. Türkiye'de ayraç dili bilici beş on insanoğlu var. İşitme engelliler toplumdan uzaklaşmış durumda, ekibimizle geliştirdiğimiz projeyle az buçuk olsun bunu düşürmek istiyoruz."
